Ο ανθρωποκεντρικός φωτισμός (HCL) έχει αποδειχθεί όλα αυτά τα χρόνια που εφαρμόζεται σαν μια από τις πιο ευχάριστες και ταυτόχρονα βιολογικά συμβατές με τον κιρκάδιο ρυθμό του ανθρώπου εφαρμογές φωτισμού. Δεδομένης της σύνθετης φύσης του βέβαια, δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι έχουν προβληματιστεί για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο, ποιο το κόστος του και πόσο εύκολα ή δύσκολα θα μπορούν να συντηρήσουν ένα τέτοιο σύστημα.
Ακριβώς πάνω σε αυτή την ανάγκη και σε αυτόν τον προβληματισμό ο κτιριακός αυτοματισμός έρχεται να δώσει λύσεις με πολύ εύχρηστα και οικονομικά εργαλεία. Για να υλοποιηθεί ένα σύστημα ανθρωποκεντρικού φωτισμού πρώτα από όλα χρειαζόμαστε μια κατάλληλη φωτεινή πηγή. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι ένα φωτιστικό με δύο κανάλια ένα ψυχρό λευκό και ένα θερμό λευκό ή μία ταινία LED ή οποιαδήποτε άλλη φωτεινή πηγή η οποία όμως σαν προϋπόθεση πρέπει οπωσδήποτε να έχει δύο κανάλια ένα ψυχρό και ένα θερμό. Στην αγορά το συναντούμε κυρίως ως «tunable white» αλλά και άλλοι όροι μπορεί να χρησιμοποιούν όπως «δυναμικό λευκό» ή απλά 2700-6500Κ κλπ. Από κει και πέρα αναλαμβάνει ο κτιριακός αυτοματισμός.
Τα πιο συνηθισμένα εργαλεία που χρησιμοποιούμε για να κάνουμε αυτή τη μίξη είναι το DALI σε συνδυασμό με το KNX. Tα δύο αυτά συστήματα έχουν αποδειχθεί εξαιρετικός συνδυασμός αφενός για τη διαχείριση του φωτισμού το DALI και αφετέρου για τον χειρισμό σε συνδυασμό και με τους υπόλοιπους αυτοματισμούς του κτιρίου το KNX.
Τα τελευταία χρόνια στην αγορά έχει κυκλοφορήσει το τελευταίο πρωτόκολλο του DALI DT8 το οποίο έχει σχεδιαστεί και για την διαχείριση tunable white εφαρμογών όπως είναι ο ανθρωποκεντρικός φωτισμός.
Πολύ συνοπτικά το DT8 επιτρέπει τον έλεγχο μέσω μίας διεύθυνσης DALI χωρίς να χρειάζεται να επεμβαίνουμε σε λεπτομέρειες όπως η ένταση το φωτιστικών στοιχείων όταν αλλάζει θερμοκρασία χρώματος δίνοντας ένα ισοσταθμισμένο αποτέλεσμα ανεξάρτητα με τις όποιες αλλαγές.
Τέλος, στην πλευρά του KNX πλέον βρίσκουμε DALI gateways τα οποία έχουν ενσωματωμένη τη λειτουργία του ανθρωποκεντρικού φωτισμού και ουσιαστικά το μόνο που χρειάζεται να δώσουμε εμείς είναι ένα έναυσμα trigger για το πότε θέλουμε να ενεργοποιηθεί κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα μπορούμε να πούμε στις 7:00 το πρωί να ξεκινήσει το σενάριο του ανθρωποκεντρικού φωτισμού και μέσα στη διάρκεια της ημέρας μέχρι τις 7:00 το απόγευμα να έχει περάσει όλος ο κύκλος σε μικρά βήματα τα οποία δεν θα γίνονται καθόλου αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι.
Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των συστημάτων είναι ότι είναι ανοιχτά πρωτόκολλα και δεν δεσμεύουν σε εταιρείες κατασκευαστές οι εγκαταστάτες. Όλες οι μεγάλες εταιρείες φωτισμού κατασκευάζουν φωτιστικά DALI και όλες οι μεγάλες εταιρείες ηλεκτρολογικού υλικού (πάνω από 500) κατασκευάζουν υλικά KNX. Ταυτόχρονα υπάρχουν πάνω από 2500 προγραμματιστές KNX στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή πράγμα που καθιστά κατανοητό ότι δεν μπορεί παρέχεται μια τεράστια ποικιλία στον τελικό καταναλωτή για να διαλέξει ανάλογα με τι του ταιριάζει.
HCL χωρίς ΚΝΧ υπάρχει;
Εύλογα όμως γεννιέται το ερώτημα αν υπάρχει ανθρωποκεντρικός φωτισμός και πέρα από τα συστήματα διαχείρισης όπως το ΚΝΧ. Η απάντηση είναι ότι βεβαίως και υπάρχουν, είτε σε συστήματα που αφορούν αποκλειστικά το φωτισμό όπως το DALI eco της invetronics, είτε συστήματα DIY (do-it-yourself) όπως η WIZZ. Σε αυτές τις περιπτώσεις φυσικά δεν έχουμε τις δυνατότητες που μπορεί να υποστηρίξει ένα σύστημα όπως το ΚΝΧ, όμως μπορούν να προσφέρουν μία οικονομική πρόταση χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις στο κομμάτι της εγκατάστασης σε οποιονδήποτε χρήστη θέλει να απολαύσει τα οφέλη του ανθρωποκεντρικό φωτισμό.
Πλέον μπορούμε να πούμε ότι ανθρωποκεντρικός φωτισμός δεν είναι μία πολυτέλεια αλλά μία ανάγκη προσιτή από όλους τους ανθρώπους.
Επιμέλεια κειμένου: Γεώργιος Μερμίγγης – KNX Tutor & Building Technologies Engineer
