Πόσες φορές έχουμε εισέλθει σε έναν χώρο και μας έχει «διαπεράσει» ένα ρεύμα χωρίς να έχουμε δώσει ιδιαίτερη σημασία εκείνη τη στιγμή στον σχεδιασμό και τη διακόσμησή του;
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ, γιατί ένα δωμάτιο μπορεί να σας κάνει να βρίσκεστε σε εγρήγορση, ενώ ένα άλλο τείνει να σας χαλαρώνει; Απλά ρίξτε μια ματιά στο χώρο σας και προσπαθήστε να καταλάβετε πώς σας κάνει να αισθάνεστε το δωμάτιο. Το χρώμα και το φως αποτελούν δύο καίρια στοιχεία του εσωτερικού σχεδιασμού και κάνουν μια οπτική διαφορά σε κάθε χώρο, και οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να παραβλέπουν τον αντίκτυπο που έχει το φως στη διάθεσή μας και στον τρόπο που αισθανόμαστε σε κάθε δωμάτιο. (1)
Καθώς περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας σε εσωτερικούς χώρους, ο χώρος που καταλαμβάνουμε παίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχολογική μας συμπεριφορά. Αυτό που ίσως να μην γνωρίζουμε, να μην έχουμε κάνει ποτέ τη σύνδεση στο μυαλό μας, είναι πως ο ανεπαρκής ή λάθος φωτισμός μπορεί να προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην οπτική μας αντίληψη και ικανότητα, καθώς και στη διάθεση, την υγεία και την ψυχολογία μας.
Ο σωστός φωτισμός δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα, αφού η ευχαρίστηση, η άνεση, η παραγωγικότητα και η ασφάλεια του ανθρώπου βελτιώνονται με το σωστό φωτισμό.
Γιατί ο φωτισμός αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι του Design; (2)
Η σωστή ποιότητα φωτός του φωτιστικού, όπως ίσως όλοι γνωρίζουμε, μπορεί να αλλοιώσει αλλά και να αναδείξει τον χρωματισμό ενός υλικού, καθώς και να αποδώσει τη σωστή ποιότητα μιας υφής. (3)
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να τονιστεί πως στα πλαίσια ανάδειξης ενός προϊόντος, ο φωτιστής παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, καθώς «επεμβαίνει» στην ψυχολογία του αγοραστή μέσω της ανάδειξής του σε επίπεδο φωτισμού.
Η αρχιτεκτονική και ο φωτισμός πρέπει να συμβαδίζουν κατά τη διάρκεια του έργου στο έπακρον, ώστε να δοθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σχεδιαστικά, μορφολογικά και αισθητικά. Χωρίζουμε το χώρο σε ζώνες φωτισμού και ιδανικά, ο τεχνητός φωτισμός που θα επιλεχθεί για την εκάστοτε ζώνη, πρέπει να συνδυάζει την κάλυψη των απαιτήσεων του ατόμου για τη δημιουργία ενός ευχάριστου, φωτεινού και άνετου χώρου με την όσο το δυνατόν λιγότερη οικονομική επιβάρυνση.
Διάθεση και φωτισμός
Σύμφωνα με εμπεριστατωμένες έρευνες, η διάθεσή μας αλλάζει ανάλογα με το χώρο και τη διαμόρφωσή του τόσο αρχιτεκτονικά όσο και σε επίπεδο φωτισμού. Οι ανθρώπινες αισθήσεις και ο τρόπος λειτουργίας τους, αναγνωρίζουν μορφές, σχήματα, σχέσεις και νοήματα μέσα από το design του χώρου. Συνεπώς, γίνεται σαφές πως η αποδοτικότητα του ανθρώπου επηρεάζεται από τα παραπάνω, καθώς και από τη λαμπρότητα και το χρωματισμό του φωτός.
Ο σωστά ρυθμισμένος φωτισμός, μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και να σταθεροποιήσει τον κιρκάδιο ρυθμό μας**, βοηθώντας μας να έχουμε έναν καλύτερο και βαθύτερο νυχτερινό ύπνο. Από ψυχολογικής άποψης, το φως μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κατάθλιψης και να αυξήσει ακόμη και τις γνωστικές επιδόσεις, όπως ο χρόνος αντίδρασης και η ενεργοποίηση.
Με τη σωστή μελέτη φωτισμού, μπορεί κάποιος να αποφύγει τις επιπτώσεις στην ψυχολογία και να «παντρέψει» τα παραπάνω στοιχεία για την ομαλή και σωστή ψυχοσωματική λειτουργία του ατόμου.
Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να υπολογίσουμε κάθε επίδραση του φωτισμού στις νευρολογικές διεργασίες. Μπορούμε όμως να παρατηρήσουμε μοτίβα στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στο φως και μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι αυτοί οι συσχετισμοί ισχύουν για αρκετούς ανθρώπους, ώστε να αξίζει τον κόπο να επιλέγουμε σκόπιμα το φωτισμό.
Στο τέλος της ημέρας, ο φωτισμός, φυσικός και τεχνητός, επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε στους χώρους που χρησιμοποιούμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο σχεδιασμός πρέπει να υποστηρίζει μια ποικιλία διαφορετικών επιλογών φωτισμού για να ενισχύσει την ευημερία & εμπειρία μας. (ή αλλιώς, το well-being μας).
«The history of architecture is the history of the struggle for light» – Le Corbusier
*Το σημείο στίξης είναι ελεύθερο να τοποθετηθεί από τον αναγνώστη.
** Ο κιρκάδιος ρυθμός (αγγλικά: circadian rhythm) είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Αυτός ο ρυθμός ορίζεται από ένα κιρκάδιο ρολόι και έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, όπως σε φυτά, ζώα, μύκητες και κυανοβακτήρια. Παρ’όλο που οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι ενδογενείς, προσαρμόζονται στο τοπικό περιβάλλον από εξωγενείς παράγοντες, ο πιο σημαντικός από τους οποίους είναι το φως της ημέρας. (4)
Επιμέλεια κειμένου: Γεωργία Μαρκούλη – Lighting Consultant
